مواد دیرگداز (Refractories Material)

مواد دیرگداز مواد دارای مقاومت حرارتی هستند که در دماهای بالا پایدار هستند و خواص فیزیکی و شیمیایی شان در این دماها حفظ می گردد.

   مواد دیرگداز گران بها هستند و هرگونه خرابی در این مواد باعث افزایش زمان تولید، ازبین رفتن ادوات و در برخی مواقع باعث از بین رفتن محصول می گردد. نوع ماده دیرگداز بر روی میزان مصرف انرژی و کیفیت محصول تأثیر می گذارد. بنابراین انتخاب نوع ماده دیرگداز برای کاربردهای معین بسیار مهم می باشد. مواد دیرگداز همچنین برای فرایند ایمن در تولید مواد ضروری است. نباید برای پرسنل خط تولید و کسانی که مواد دیرگداز را نصب می کنند، شرایط خطرناک ایجاد شود. ضمناً دیرگدازها نباید در شرایط استفاده شدن و هم پس از اینکه به صورت زباله صنعتی در می آیند، موجب آلودگی زیست محیطی شوند.

دیرگداز چیست؟

   دیرگدازها مواد غیر آلی، غیر فلزی و مقاوم در برابر حرارت هستند که این مواد می توانند در مقابل عوامل ساینده و یا خورنده در دماهای بالا مقاومت کنند، این عوامل خورنده و یا ساینده می توانند در حالت جامد، مایع و یا گاز باشند. به خاطر وجود شرایط متنوع محیطی، انواع متنوعی از دیرگدازها با خواص متفاوت ساخته شده اند. دیرگدازها از مواد پخته شده، مواد شیمیایی و انواع چسب های کربنی (بایندرهای کربنی) تشکیل شده اند. این مواد دارای گستره شیمیایی متنوع هستند و دارای اشکال مختلفی نیز هستند. ( ترکیب شیمیایی و اشکال استفاده از دیرگدازها بر اساس کاربردهای گوناگون آن ها تعیین می شود.)

ساختار فازی مواد دیرگداز

   دیرگدازها از مواد ناهمگون، چند ترکیبی و دارای تخلخلی هستند. در ساختار این مواد، سنگ دانه های پایدار در برابر حرارت به وسیله فازهای چسبنده و افزودنی ها در کنار هم قرار گرفته اند.

   مواد دیرگداز در دماهای پاییین شبه تردند و هنگامی که دما بالا می رود از خود رفتار ویسکوز نشان می دهند. به خاطر تغییرات نقطه به نقطه در زیر ساختار گدازها و انعطاف پذیر بودن آن ها، استحکام در محل های مختلف دیرگداز متفاوت است. این مواد به خاطر خزش در دمای بالا یا تغییر شکل پلاستیکشان شاخص هستند. تردی و مدول الاستیک بالای این مواد باعث شده است تا در برابر تنش های حرارتی و شوک ها حساس بوده و در تحت این شوک ها بشوکنند.

دیرگدازها برای چه کاربردهایی مصرف می شوند؟